UZUNDERENİN İLGİNÇ YÖNLERİ* Uzundere ilçesi Tortum Şelalesi Türkiye'nin Asya ve Avrupa kıtalarının en yüksek şelalesidir.
* Uzundere ilçesi Tortum Şelalesi oluşumu açsından
dünyanın ikinci,yüksekliği bakımıdan ise dünyanın üçüncü şelalesidir.
* Uzundere ilçesinin merkezinin denizden yüksekliği 1050 metre olup,Yayla Mahallesi'nin denizden yüksekliği ise 2100 metredir.Yani Uzundere merkez ile Yayla Mahallesi arasındaki rakım fark iki mislidir.Dünyadaki ilçeler arasında bu bir ilktir.
* Uzundere ilçesinin Yayla Mahallesi'nin merkeze uzaklığı
tam 40 km olup,Türkiye'de büyükşehirler dahil mahalle merkez uzaklığı noktasında en fazla mesafededir.
* Uzundere ilçe merkezinde meyve ağaçları çiçek açtığı
halde Yayla Mahallesi'nde kar yağışı olabilmektedir.İlçede mahallelerin birinde ilkbahar diğerinde kış mevsimi aynı anda görülebilmektedir.
* Uzundere ilçesinin bağlı olduğu Erzurum ili Doğu Anadolu Bölgesi'nde olup Uzundere ilçesi Karadeniz Bölgesi'ndedir.
* Uzundere ilçesinin bağlı olduğu Erzurum ilinde
karasal iklim hüküm sürmekte olup Uzundere ilçesi derin vadi tabanında
konuşlandığı için mikro klima iklim özelliği göstermekte olup Karadeniz
iklimi hakimdir.
* Uzundere ilçesinde sebze,meyve üretimi ve hayvan
yetiştiriciliği tamamen organik tarım yöntemi ile yapılmaktadır.
* Uzundere ilçesinde seracılık (yıllık 4000 ton),arıcılık ,
organik meyvecilik,organik hayvan yetiştiriciliği oldukça
gelişmiştir.
* Uzundere ilçesinin Gayri Sayfi Milli Hasılası(GSMH)değil
Türkiye ortalamsı,Doğu Anadolu Bölgesi'ninde ortalamasının yarısından da azdır.
* Uzundere ilçesi Çamlıyamaç köyündeki Öşvank Kilisesi
dünyada yaşayan tüm Gürcülerce çok önemli görülmektedir.
* Uzundere ilçesinde yetiştirilen,üretilen ekşi pestil,dut pestili,
pestil herlesi,un ve cevizden yapılan küme ,mısır unu ve
pekmezden yapılan incir,bal tereyağı ,taze ve kuru dut,meyvalar,tereyağı çeşitli peynir ve etler tamamen organik
tarım ürünü olup,kimyasal hiç bir madde içermemektedir.
* Uzundere ilçesinde Cumhuriyetimizin kurulduğu
29 Ekim 1923 yılından beri her yıl düzenli olarak 29 Ekim
günlerinde
"Geleneksel Uzundere Karakucak Güreşleri"yapılmaktadır.
* Uzundere ilçemizin din adamları ve güreşçileri ülkemizin her yerinde tanınmıştır
* Tarihi Ambarları Eyvanlı Uzundere Evleri,dünya kültür mirasına alınabilecek ölçüde öneme sahiptir .Bu evlerin bazıları 200-250 yaşındadır
* Kısa süreli Rus işgaline uğrayan Uzundere ilçesinde
bazı kelimeler Rusça' dan alınmıştır.Löbiye=fasulye, kartol=
patates, istikan =tabak, mablak=bardak, kuşkana= tencere v.b. gibi
* Uzundere ilçesinde Türk tarihinin ve kültürünün derin izlerini görmek mümkündür. Örneğin Hunların ,Göktürklerin
teyin dedikleri sincaba Uzundere'de de 'teyin' denilmektedir.
Yine göçebe Türklerin hazır gıda maddesi olan kurutularak yassı yumurta şekline getirilip, ıslatılarak çorba yapılan maddeye eski Türklerin dediği gibi aynen 'kurut' denilmektedir. Uzundere'de eski Türklerin dediği gibi ilaca 'em' denilmekte, geçen yıl yerine 'bıldır', koşmaya 'seğirtmek ' denilmektedir.
* Halk deyimleride oldukca edebidir. Masum yüzlü birine "yetim çehreli "denilmesi gibi.
* Uzundere ilçe merkezi ve köylerinde yasayan tüm halkta milli ve manevi değerler çok üst düzeydedir. Aşırı yoksulluğa rağmen
halkta tevekkül duygusu, alçak gönüllülük , misafirperverlik, paylaşma duygusu, millete ve devlete bağlılık olağanüstü
derecede fazladır.
* Uzundere ilçe merkezi ve köylerinde esnaf işyerlerinin önündeki sebze meyve ve sattığı malları akşamları işyerlerini kapatırken içeri almazlar. Çünkü bu ilçede hırsızlık olayı yoktur.
* Çok zengin bir folklor kültürüne sahip olan Uzundere ilçesinde binlerce yılın tecrube imbiğinden geçmiş adet ve usuller vardır.
* Erzurum Halk Oyunlarından olan Uzundere Barı kapalı dizi biçiminde oynanır. Bu oyunun figürleri bir suyun akışını simgeler. Uzundere ilçesi ve Tortum ilçesinde bu bara eskiden
Azort Barı (Azort Uzundere ilçesinin eski adı )denirdi.
* Uzundere'de eskiden ceviz ağacı mobilyacılılğı, cecim (kilim), ehram, keşik, elbiselik, şal kumaş, heybe, çuval, hayvan takımları
gibi dokuma işleri, semercilik, çanak çömlekçilik, demirçilik
oldukça gelişmiş idi.
* Uzundere'de taze üzüm ahşap ambarda saklanarak kışın misafirlere taze olarak ikram edilir.
* Uzundere cevizi çok şifalıdır.
* Uzundere ilçesinin taze fasulyesi çok lezzetlidir.
* Uzundere ilçesinin dut pekmezi bir çok derde deva olup,
tamamen doğal yöntemlerle üretilir.
* Uzundere ilçesinin köylerindeki alabalık çiftliklerindeki
alabalıklar çok lezzetlidir.
* Uzundere ilçesideki cağ kebabının sırrı; kuzu etinden ve
tamamen dağlarda yetişen nane, reyhan, kekik ve diğer otları
yiyen, zaman zaman tuz yiyen kuzulardan yapılıyor olmasındandır.
* Uzundere ilçesi doğunun İsviçre'si diye adlandırılmaktadır.
* Dünyanın en çok kitap yazan alimi (3014 eser) Ord. Prof. Dr. Ziyaettin Fahri FINDIKOĞLU Uzundere'lidir.
* Uzundere ilçesideki Selmanlar (Şamlılar=Şamlu) kabilesi
15.yüzyıl sonlarında Halep -Şam bölgesinde gelerek Uzundere ilçesine yerleşen Karakoyunlulara ait bir oymak ismidir.
* Uzundere ilçesi Erzurum ilinin meyve ve sebze ambarıdır.
* Uzundere ilçesi M.Ö. 650-120 yılları arasında Küçük Arsaklılar çağında "Tavlar Ülkesi "denilen Çoruh boyundaki dokuz sancak merkezinden biri idi.
* Uzundere ilçesinde ekmekler tandırda pişirilir ve çok lezzetli
olur.
* Uzundere ilçesinde kullanılan tarım ve ev araç gereçleri çok orjinaldir.
* Uzundere ilçesi ve köylerine misafir gelince karnı tok olsa bile mutlaka sofra kurulur. Misafiri uğurlamadan önce en az yedi
kelam yapılır, yedi lokma yenilir, yedi adım uğurlanır.
* Uzundere insanı aynı zamanda çok iyi bir psikoloğ gibidir. İnsanların fizyonomisinden sıkıntılı, sevinçli, kederli olduğu anlaşılır ve ona ona göre muamele yapılır.
* 1877-78(93harbi) Osmanlı-Rus Harbi, 1914-1918 I.Dünya Harbi öncesinde ve savaş sırasında bir çok Uzundere'li (Azort'lu) Sivas, Malatya, Tokat, Çorum, Yozgat, Ankara gibi daha güvenli bölgelere Erzurum merkez Umudum köyü yanından geçerek göç etmişlerdir. Bunlara muhacir denilmektedir. Bir kısmı savaş sonrası yurtlarına geri dönmüş, bir kısmı ise oralarda kalmıştır. Bir çok akrabamızla halen daha irtibatımız devam etmektedir.
* Uzundere 41.5500 ve 41 derece 32' 60 doğu boylamlarıyla,
40.5333 ve 40 derece 31' 60 kuzey enlemleri arasında yer almaktadır
